Załącznik Nr 1 do uchwały
Nr XXXVI/311/05
Rady Miejskiej w Wilamowicach
z dnia 29 grudnia 2005 roku
PROGRAM PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ
I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
na 2006 rok
Opracowali: dr E.Bilczewski - Z-ca Burm.
- Przew.Gm.Kom. Rozw.Pr.Alk.
Wilamowice, grudzień 2005 A.Mynarska–Pełn.Burm.ds.PiRPA
„Alkohol zajmuje trwałe miejsce w życiu ludzi i pewna ilość problemów związanych z jego spożywaniem będzie występować stale w każdej społeczności. Nikt nie dysponuje możliwością zlikwidowania tych problemów, można jednak podejmować próby ich zmniejszenia.”
J. Mellibruda
Spis treści :
1. Podstawy prawne programu
2. Wstęp
3. Diagnoza stanu problemów alkoholowych i zasobów w zakresie profilaktyki
uzależnień
4. Program działań
a/ kształtowanie gminnej polityki wobec dystrybucji i spożywania alkoholu
b/ profilaktyka uzależnień
c/ rozwiązywanie problemów alkoholowych
5. Wnioski
1. Podstawy prawne programu
Program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz uzależnień Gminy Wilamowice na 2006 rok opracowano na podstawie następujących aktów prawnych:
ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz.U. Nr 147 poz. 1231 z 12 września 2002r. w raz z późn. zmianami).
ustawa z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (tekst jednolity Dz.U. Nr 15 poz. 148 z 2003r wraz z późniejszymi zmianami).
Zarządzenie nr 4/2002 Burmistrza Gminy Wilamowice z dn. 21 listopada 2002r.
Zarządzenie nr 317/2005 Burmistrza Gminy Wilamowice z dn. 6 grudnia 2005r.
2. Wstęp
Kierując się zadaniami i zasadami określonymi w ustawie oraz lokalnymi potrzebami, przyjmuje się w Gminnym Programie za priorytetowe następujące kierunki działań:
Profilaktyczne oddziaływania na postawy i umiejętności ważne dla zdrowia i trzeźwości a w szczególności wobec młodzieży i grup podwyższonego ryzyka.
Zmniejszenie ilości i dolegliwości alkoholowych, zaburzeń życia rodzinnego (przemocy i zaniedbań) oraz udzielanie pomocy osobom uzależnionym i członkom ich rodzin. Motywowanie do podjęcia leczenia.
Promowanie postaw społecznych ważnych dla profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Działania edukacyjno - popularyzatorskie wśród ogółu społeczeństwa.
Wspieranie i inspirowanie działalności środowisk wzajemnej pomocy osób z problemami alkoholowymi oraz grup trzeźwościowych i innych podmiotów na terenie gminy.
Podejmowanie działań w kierunku zmniejszania naruszeń prawa na rynku alkoholowym.
Tworzenie bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej dla realizacji Programu.
Finansowanie w/w poczynań ze środków zaplanowanych w budżecie Gminy.
Koordynowanie całości zadań wynikających z Gminnego Programu, przez Pełnomocnika d/s Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
3. Diagnoza stanu problemów alkoholowych i zasobów w zakresie profilaktyki uzależnień w Gminie Wilamowice (stan aktualny)
Próbę zdiagnozowania wielkości problemów alkoholowych oparto o dane statystyczne Policji, GOPS, ZOSiP, GK RPA i in.
Liczba mieszkańców w miejscowościach Gminy:
Ogółem w tym: pełnoletnich
Wilamowice 2.894 2.264
Dankowice 2 654 2.061
Hecznarowice 2.264 1.732
Pisarzowice 4.535 3.400
Stara Wieś 1.997 1.486
Razem: 15.080 11.477
Liczba uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach oraz nauczycieli w Gminie Wilamowice
liczba uczniów liczba uczniów
SP Wilamowice 296 Gimn. Wilamowice 314
SP Pisarzowice 366 Gimn. Pisarzowice 231
SP Dankowice 203 Gimn. Dankowice 151
SP Stara Wieś 158
W zajęciach przygotowujących nieprofesjonalistów pracujących z dziećmi i młodzieżą (w LKS, OSP – MDP, zesp. regionalnych i in.), do prowadzenia zajęć z dziećmi i młodzieżą, uczestniczyło 30 osób.
W zajęciach warsztatowych „Jak mówić, żeby dzieci słuchały, jak słuchać, żeby dzieci mówiły” przeszkolono w 2003r. 12 nauczycieli.
W programie „Zanim spróbujesz” przygotowującym do prowadzenia zajęć z dziećmi uczestniczyło w 2004r. 34 nauczycieli i 17 nieprofesjonalistów. Ok. 30 nauczycieli realizowało w trzech edycjach program „Drugi elementarz czyli program siedmiu kroków”.
- 5 -
Corocznie pedagodzy szkolni i wychowawcy trzecich klas Gimnazjów uczestniczą z uczniami w edycji programu „NOE”.
W 2005 r. uczniowie III kl. gimnazjalnych uczestniczyli w programie „Odlot-Dokąd ?” dotyczący profilaktyki narkomanii.
We wszystkich szkołach realizowane są szkolne programy profilaktyki dostosowane do miejscowej specyfiki, które stanowią integralną część planów pracy szkół.
Stan problemów alkoholowych
W Izbie Wytrzeźwień w Bielsku-Białej w okresie III kwartałów 2005r. przebywało 20 mieszkańców Gminy Wilamowice / średnia z ostatnich 5 lat - ok. 30 rocznie/.
Z danych GOPS wynika, że na 527 rodzin objętych pracą socjalną w ok. 18 rodzinach stwierdzono problem alkoholowy.
Zespół problemowy d/s osób uzależnionych przeprowadził w ub. Roku 21 rozmów. Wysłano 49 wezwań. Wystąpiono do Sądu z wnioskiem o zobowiązanie do leczenia w 2 przypadkach, 9 osób podjęło leczenie dobrowolnie.
W Punkcie Konsultacyjnym d/s Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, z pomocy psychologa skorzystało 51 osób, prawnik udzielił porad 72 osobom. Ogółem udzielono w 2005 r. roku 246 porad.
Na podstawie badań ogólnopolskich można przypuszczać, że :
ok. 10% dorosłej populacji naszej Gminy w wieku ponad 18 lat nadużywa alkoholu czyli około 1.270 osób stanowi „grupę ryzyka”,
ok. 3 % tj. 338 osób z dorosłej populacji, to osoby uzależnione od alkoholu, zakładając, że co najmniej 1 osoba z otoczenia osoby nadmiernie pijącej jest współuzależniona, czyli ponosi z tego powodu szkody (obejmują one przede wszystkim schorzenia somatyczne, zaburzenia emocjonalne, demoralizację, ubóstwo i obniżenie szans kariery życiowej) - to ponad 2.000 osób mieszkańców naszej Gminy cierpi z powodu problemów alkoholowych.
Zestawienie na dzień 1.12.2005r. ilości punktów sprzedaży alkoholu w Gminie:
Detal gastr. ogółem detal gastr. ogółem mieszk.w odniesieniu
do ilości pkt. sprzedaży
w 2005r. Wilamowice 13 6 19 12 5 17 119
Pisarzowice 12 3 15 10 1 11 227
Dankowice 9 4 13 6 4 10 158
Stara Wieś 5 2 7 3 2 5 212
Hecznarowice 5 4 9 5 4 9 192
Zasole Bielańskie 1 3 4 1 1 2 134
Razem w gminie: 45 22 64 37 17 54 171
4. Program działań
a/ kształtowanie gminnej polityki wobec alkoholu
podejmowanie przez Radę Miejską stosownych uchwał w sprawie realizacji gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i podporządkowania mu innych uchwał dotyczących:
ustalania liczby punktów sprzedaży,
zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych,
innych uchwał określonych m.in. w ustawie o wychowaniu w trzeźwości.
opiniowanie wydawanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w zakresie zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami Rady Miejskiej.
prowadzenie działań edukacyjnych w stosunku do podmiotów handlujących
alkoholem poprzez:
organizowanie szkoleń okresowych dla osób prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych,
przekazywanie materiałów informacyjnych dot. problematyki.
podejmowanie działań kontrolnych i interwencyjnych w stosunku
do podmiotów handlujących alkoholem poprzez:
pracę Komisji upoważnionej przez Burmistrza Gminy Wilamowice do kontroli,
współpracę z Policją,
motywowanie społeczeństwa do reagowania na przejawy nieprawidłowości w zakresie handlu alkoholem.
Włączanie się w ogólnopolskie i regionalne kampanie edukacyjne mające na celu zapoznanie społeczeństwa z prawnymi regulacjami z zakresu problematyki alkoholowej a to:
„Chrońmy młodość”, „Alkohol kradnie wolność”, „Bezpieczne wakacje”, „Zgodnie z prawem”, Alkohol-nieletnim dostęp wzbroniony!”, „Zachowaj trzeźwy umysł” - akcje ogólnopolskie.
nformacje o obowiązujących regulacjach prawnych w zakresie obrotu alkoholem w gazecie „Wilamowice i okolice” wg zaistniałych potrzeb
b/ profilaktyka uzależnień
Prowadzenie na terenie 5 Szkół Podstawowych, 3 Gimnazjów placówek kultury i świetlic środowiskowych programów profilaktycznych.
Organizowanie zajęć edukacyjnych dla rodziców dzieci w wieku szkolnym.
Praca z dziećmi w 4 świetlicach środowiskowych w oparciu o program i plany pracy.
Inicjowanie i wspieranie działań o treści profilaktycznej we wszystkich środowiskach pracujących z dziećmi z młodzieżą.
Wszechstronne wspieranie kształcenia w dziedzinie profilaktyki nauczycieli, wychowawców i innych środowisk pracujących z dziećmi i młodzieżą.
Współpraca z instytucjami, organizacjami i związkami wyznaniowymi mająca na celu promocję zdrowia i propagowanie trzeźwych obyczajów.
Działania edukacyjno - popularyzatorskie dla ogółu społeczności w lokalnych publikatorach.
Wspieranie szkolnych, pozalekcyjnych zajęć sportowych w Szkołach Gminy W-ce.
c/ rozwiązywanie problemów alkoholowych
Praca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w składzie:
Przewodniczący Komisji: Eugeniusz Bilczewski
Zastępca Przew. Komisji: Aleksandra Mynarska
Sekretarz: Grażyna Chrobak
Członkowie: Tadeusz Góra
Rafał Grabski
Iwona Handzlik
Jan Kolonko
Stanisława Wójcik
Kazimiera Zejma
Zasady wynagradzania członków GK RPA:
„1.Przyznaje się członkom Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych za udział w posiedzeniach, każdorazowo wynagrodzenie w wys. 75 zł.
2.Kwota określona w ust.1, wypłacana jest niezależnie od czasu trwania posiedzenia i zawiera także zwrot kosztów podróży związanych z przyjazdem na posiedzenie.
3.Członkom Komisji delegowanym do wykonywania pracy w terenie przysługuje wynagrodzenie w wys. 100 zł. za jeden wyjazd.
Prowadzenie punktu informacyjno - doradczego dla osób z problemami uzależnienia i współuzależnienia w siedzibie GK RPA z dyżurami psychologa i prawnika.
Współpraca z właściwymi Przychodniami Leczenia Uzależnień i Profilaktyki oraz innymi placówkami leczenia uzależnień.
Wszechstronna pomoc i ochrona przed przemocą w rodzinie.
Funkcjonowanie Punktu Konsultacyjnego d/s Przemocy w Rodzinie.
Współpraca z GOPS w Wilamowicach, Komisariatem Policji w Kobiernicach i innymi placówkami pomocowymi.
5. Wnioski
W zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie, działania powinny być ukierunkowane na zwiększenie dostępności do różnych form pomocy, szczególnie terapii. Potrzeba ta wynika z ubożenia społeczeństwa, wzrastających kosztów dojazdu, często problemów czasowych, zapewnienia opieki dzieciom itp. Ważna jest również współpraca ze specjalistycznymi placówkami, zarówno w zakresie monitorowania problemu jak i współuczestniczenia w realizacji programów pomocowych.
W zakresie profilaktyki uzależnień wszyscy realizatorzy powinni dążyć do stworzenia zintegrowanego systemu profilaktyki gminnej, do planowania działań rozłożonych w czasie a także do konsekwencji w ich realizowaniu. Bardzo istotne jest profesjonalne przygotowanie nauczycieli, pedagogów i innych osób deklarujących gotowość pracy z dziećmi i młodzieżą. Szczególnie ważnym wyzwaniem w działalności profilaktycznej jest rozszerzenie programu zajęć psychoprofilaktycznych dla młodzieży o prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych. Należy zadbać o odpowiedni dobór kadry prowadzącej te zajęcia oraz o zintegrowanie aktywności sportowo-turystycznej ze środowiskami szkolnymi i innymi placówkami realizującymi profesjonalne programy profilaktyczne.
W optymalny sposób należy kształtować gminną politykę wobec przestrzegania prawa na poziomie handlu alkoholem. Ważna jest edukacja zarówno podmiotów prowadzących sprzedaż jak i całego społeczeństwa, szczególnie jeśli chodzi o nie sprzedawanie alkoholu nieletnim, nietrzeźwym i na kredyt.
Gminny Program powinien być realizowany na wielu płaszczyznach i angażować w miarę możliwości całe społeczeństwo.
Przewodniczący Rady Miejskiej
inż. Jerzy Królicki